Πάντοτε τα χαμένα θηράματα «εκνεύριζαν» τον κυνηγό. Πολλές φορές, μάλιστα, η ψυχολογική κατάσταση του κυνηγού εκείνη την συγκεκριμένη στιγμή είναι τέτοια, έτσι ώστε οι πιθανότητες να παρατήσει την εξόρμηση του είναι μεγαλύτερες από το να την συνεχίσει.
Τα χαμένα θηράματα, ιδιαίτερα ο τραυματισμένος λαγός και το κουτσόφτερο περδίκι, είναι εκείνα που μας κάνουν να ερευνούμε για ώρες κάθε θάμνο στην περιοχή, να σκαλίζουμε στην κυριολεξία το μέρος που έχουμε υπολογίσει ότι μπορεί να έπεσε το θήραμα που πυροβολήσαμε, με την σκέψη ότι θα το βρούμε.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, ενώ η λογική μας λέει ότι πάει, χάθηκε, δεν θα το βρούμε, αντί να σταματήσουμε το ψάξιμο το συνεχίζουμε άσκοπα. Μάλιστα δεν είναι λίγες οι φορές που συναντήσαμε κυνηγούς που εγκατέλειψαν την παγανιά και την παρέα τους, για να συνεχίσουν μόνοι τους την προσπάθεια να βρουν το κτυπημένο θήραμα.
Το χαμένο θήραμα, άλλωστε, είναι και ένας λόγος για τον οποίο μια μερίδα κυνηγών αποφάσισε να αποκτήσει σκύλο. Όμως τα πράγματα δεν γίνονται ευκολότερα αν έχουμε σκύλο στην διάθεση μας, Γίνονται πιο εύκολα, τότε και μόνο, όταν εμείς εκπαιδεύσουμε σωστά τον σκύλο μας στην επαναφορά, έχοντας υπόψη μας ότι αυτή εξαρτάται πάντοτε από την ταχύτητα με την οποία θα επέμβει ο σκύλος μας.
Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται το κυνήγι στον τόπο μας είναι τέτοιες, έτσι ώστε πολύ σπάνια ο σκύλος μας θα αναγκαστεί να κάνει επαναφορά από το νερό. Γι’ αυτό, λοιπόν, συνήθως τον εκπαιδεύουμε στο έδαφος. Λαμβάνοντας υπόψη μας τις ιδιαιτερότητες που έχει η επαναφορά, πρέπει να ξέρουμε ότι δεν μπορούν όλα τα σκυλιά να εκπαιδευτούν και να έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα όταν τους δώσουμε την εντολή να μας φέρουν το πληγωμένο ή το σκοτωμένο θήραμα.
Σε όλες τις περιπτώσεις ο σκύλος πρέπει να είναι έτοιμος ν’ ανταποκριθεί είτε κατόπιν εντολής του κυνηγού είτε από μόνος του, ανάλογα με την εκπαίδευση που έχει δεχτεί, για να ανακαλύψει όσο πιο γρήγορα γίνεται το σκοτωμένο ή πληγωμένο θήραμα. Μάλιστα η επαναφορά θα είναι ακόμη πιο πετυχημένη, όταν παρατηρήσουμε ότι ο σκύλος μας ανταποκρίνεται ακόμη και αν δεν έχει προλάβει να δει που έχει πέσει το θήραμα.
Σε περιπτώσεις που κυνηγούμε σε πυκνό ή στο βουνό, η προσοχή του σκύλου πρέπει να είναι ολοκληρωτικά αφιερωμένη στην εργασία της επαναφοράς από τη στιγμή που δίνεται η εντολή μέχρι και την ολοκλήρωση της, αφού εύκολα το πληγωμένο θήραμα μπορεί να κρυφτεί ή να μπερδέψει το σκυλί προτού απομακρυνθεί από την περιοχή που νομίσαμε ότι έπεσε.
Σημαντικό κεφάλαιο στο θέμα της επαναφοράς, είναι το σκυλί μας να επαναφέρει το θήραμα χωρίς να το καταστρέψει. Δεν είναι λίγες οι φορές που σκυλιά επαναφέρουν το θήραμα για λίγη απόσταση και το αφήνουν από το στόμα τους γιατί βρήκαν κάποια φυσικά ή τεχνητά εμπόδια. Στην συνέχεια, όσα από αυτά το ξαναβάλουν στο στόμα, μπορεί να κάνουν τρείς ή και περισσότερες προσπάθειες μέχρι να το παραδώσουν στον ιδιοκτήτη τους. Κάποια καταφέρνουν να το παραδώσουν άθικτο και άλλα μισοφαγωμένο ή καταστρεμμένο.
Δεν πρέπει να αγνοούμε όμως και εκείνες τις περιπτώσεις που το σκυλί τρέχει και βρίσκει το θήραμα όχι για να το επαναφέρει στον ιδιοκτήτη του, αλλά αποκλειστικά για να το φάει. Άλλωστε, ας σκεφτούμε πόσες φορές είδαμε στον κυνηγότοπο σκυλιά να έχουν στο στόμα το θήραμα και τον ιδιοκτήτη τους να τα τρέχει ξωπίσω για να τους το πάρει.
Το μυστικό για να μπορέσουμε να φτάσουμε στα σωστά αποτελέσματα, δηλαδή ο σκύλος μας να επαναφέρει γρήγορα και χωρίς να χάνει ή να καταστρέφει το θήραμα, είναι η συνεχής εκπαίδευση. Αν αυτή ξεκινήσει από τους πρώτους μήνες ζωής του σκύλου μας, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε. Αυτός ο τρόπος μπορεί να πετύχει ακόμη και σε σκυλιά ή φυλές που δεν έχουν εκ του φυσικού τους το χάρισμα της επαναφοράς.
Τα ρητρίβερ είναι η κατηγορία που έχει έμφυτη την επαναφορά αλλά, ταυτόχρονα, πολύ δύσκολα αποσπάται η προσοχή τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής.
Η αποτελεσματική επαναφορά εμπεριέχει το στοιχείο της αναζήτησης, που έχει ως σκοπό ο σκύλος να ανακαλύψει το σημείο που έπεσε το θήραμα, τον εντοπισμό του σκοτωμένου ή πληγωμένου θηράματος και τέλος την μεταφορά του θηράματος στον κυνηγό.
Η αναζήτηση
Βασικός κανόνας είναι ο σκύλος να ξεκινήσει την διαδικασία της επαναφοράς μόνο όταν ακούσει το σχετικό παράγγελμα μας. Δηλαδή, όταν το θήραμα πυροβοληθεί με επιτυχία και δώσουμε εντολή στο σκύλο μας να πάει να μας το φέρει. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει πολλή εκπαίδευση και χρόνο, τον οποίο στις μέρες μας δύσκολα κάποιος μπορεί να τον βρει. Σε τέτοια περίπτωση, δηλαδή όταν το θήραμα είναι νεκρό, τα πράγματα φαίνονται εύκολα. Πιο πολύ η κατάσταση δυσκολεύει όταν έχουμε να κάνουμε με πληγωμένο θήραμα, όπου εκεί η επιτυχία εξαρτάται από την ταχύτητα με την οποία θα δράσει το σκυλί μας. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με την αναζήτηση του θηράματος και εκεί πάντα θα ξεχωρίζει ο πιο ικανός και εκπαιδευμένος σκύλος, επειδή θα έχει μάθει να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του στα σημεία πτώσης των θηραμάτων και να εργάζεται πιο γρήγορα από άλλα ανεκπαίδευτα σκυλιά.
Συνήθως υπάρχει η άποψη ότι τα σκυλιά φέρμας, σε σύγκριση με τα σκυλιά ρητρίβερ (επαναφοράς), αν δεν αντιδράσουν άμεσα με την πτώση του θηράματος περιορίζονται οι πιθανότητες τους να βρουν και να μας φέρουν το θήραμα. Αυτό όμως δεν ισχύει για όλες τις φυλές φέρμας στην πράξη. Ένα Επανιέλ Μπρετόν, ένα Γερμανικό Μπρακ ή ένα Ντράχτχααρ, με την κατάλληλη εκπαίδευση μπορούν να αναζητήσουν το σκοτωμένο ή πληγωμένο θήραμα.
Η τεχνική της αναζήτησης ποικίλει ανάλογα με την περίπτωση και τις φυλές που χρησιμοποιούνται. Αν ο σκύλος είδε που έπεσε το θήραμα, ακόμη κι αν πρόκειται για μακρινή απόσταση, πρέπει να μεταβεί άμεσα εκεί, χωρίς καμία καθυστέρηση.
Σ’ αυτόν τον τομέα υπερισχύουν τα σκυλιά επαναφοράς, τα οποία είναι προικισμένα με την ικανότητα να θυμούνται ένα ή περισσότερα σημεία πτώσης.
Το σημείο πτώσης
Εδώ έχουμε να κάνουμε με δύο διαφορετικές περιπτώσεις: Η μία είναι όταν το θήραμα πέσει σκοτωμένο και η άλλη όταν το θήραμα είναι πληγωμένο και προσπαθεί να διαφύγει. Και στις δύο περιπτώσεις το σκυλί πρέπει να αντιδράσει άμεσα, με απώτερο σκοπό να εντοπίσει το σημείο πτώσης του θηράματος.
Στην πρώτη περίπτωση βρίσκει το σημείο πτώσης, άρα και το σκοτωμένο θήραμα. Στην δεύτερη περίπτωση, πάλι το ζητούμενο είναι το σημείο πτώσης, δηλαδή το να ξεκινήσει και να λειτουργήσει άμεσα για να βρει την πορεία που ακολουθεί το πληγωμένο θήραμα κάτω από διάφορες δυσκολίες, οι οποίες προκύπτουν αφενός από την εξυπνάδα του θηράματος που προσπαθεί να διαφύγει και αφετέρου από την ιδιομορφία του εδάφους.
Ο σκύλος, για να βρει το πληγωμένο θήραμα, πρέπει να ξεκινήσει από το σημείο που το θήραμα έχει αφήσει την μυρωδιά του, δηλαδή το σημείο πτώσης. Γι’ αυτό άλλωστε και οι κυνηγοί βοηθούν το σκύλο τους, οδηγώντας τον εκεί που οι ίδιοι πρώτα έχουν παρατηρήσει ότι έπεσε το θήραμα
Φτάνοντας στο σημείο πτώσης, ο σκύλος φέρμας αρχίζει να χρησιμοποιεί πιο έντονα την μύτη του για να αρχίσει η διαδικασία παρακολούθησης του πληγωμένου θηράματος και τα πράγματα δυσκολεύουν όταν το θήραμα αρχίζει να απομακρύνεται. Τα Σπάνιελ, αντιθέτως, επειδή έχουν το προτέρημα να ιχνηλατούν βρίσκονται σε πιο πλεονεκτική θέση. Κι’ αυτό άσχετα αν κάποιοι υποστηρίζουν ότι, επειδή τα Σπάνιελ εκπαιδεύονται ώστε να μην απομακρύνονται πολύ από τον κυνηγό, δεν μπορούν να ακολουθήσουν σε μεγάλες αποστάσεις το θήραμα. Αυτό μπορεί να ισχύσει για τα Σπάνιελ εκείνα που χρησιμοποιούνται μόνο για σκοπούς επαναφοράς. Ένα δουλεμένο κυνηγετικά Σπάνιελ μπορεί να ακολουθήσει και να βρει το πληγωμένο θήραμα σε πολύ μεγάλες αποστάσεις.
Μεταφορά του θηράματος
Αυτό το τελευταίο στοιχείο, αποτελεί και την επιβράβευση της ικανότητας του σκύλου στην επαναφορά. Όταν ο σκύλος βρει το θήραμα, σκοτωμένο ή πληγωμένο, βλέπουμε ότι ανάλογα με την περίπτωση χρησιμοποιεί και διαφορετικό τρόπο για να το «πιάσει» στο στόμα του. Πιο ήρεμα πιάνει το σκοτωμένο θήραμα και πιο νευρικά και επιθετικά το πληγωμένο. Και στις δύο όμως περιπτώσεις, πρέπει να επαναφέρει το συντομότερο το θήραμα και χωρίς να του αφήσει ζημιά, γιατί υπάρχουν και τα σκυλιά εκείνα που το φέρνουν πίσω μισοφαγωμένο στο αφεντικό τους.
Έχουμε δει πολλές φορές στον κυνηγότοπο σκυλιά που ενώ εντόπισαν το θήραμα, το «έπιασαν» στο στόμα και το μετέφεραν μέχρι κάποια απόσταση, στη συνέχεια το εγκατέλειψαν. Σε τέτοια περίπτωση το συγκεκριμένο σκυλί κρίνεται αναξιόπιστο και ο κυνηγός θα πρέπει να συνεχίσει την εκπαίδευση του σκύλου του, μέχρι εκείνος να κατανοήσει ότι αποστολή του είναι όχι μόνο να βρει το θήραμα αλλά και να το παραδώσει στο αφεντικό του.
