Υπάρχουν ακόμη πολλά πράγµατα που δεν γνωρίζουµε. Η επιστήµη πραγµατοποίησε µεγάλα άλµατα γενικά σε ότι αφορά το DNA των οργανισµών. Όταν αυτές οι εξελίξεις γίνει κατορθωτό να εφαρµοστούν και στην κυνοφιλία, θα µπορούµε να υπολογίσουµε µε απόλυτη ακρίβεια πληθώρα χαρακτηριστικών ενός οργανισµού.
Κάποια από τα επιθυµητά χαρακτηριστικά που επιδιώκουµε να έχουν τα σκυλιά µας από µια γέννα εξαιρετικής ποιότητας προγόνων µεταβιβάζονται σταθερά από γενιά σε γενιά, άλλα µεταβιβάζονται µεν σταθερά αλλά όχι πάντα µε την ίδια ένταση, ενώ άλλα µπορεί να εξαφανιστούν για µια – δυο γενιές και να εµφανιστούν στην επόµενη γενιά. Για να φτιάξουμε σκυλιά με σωστά γενικά γονίδια χρειάζεται χρόνος και σκληρή δουλειά. Στην ουσία είναι ανώφελο να πιστεύουμε ότι ένα μέτριο γενετικά κουτάβι, ακόμα και αν του δώσουμε την απόλυτη βοήθεια, θα φτάσει σε επίπεδα που χαρακτηρίζουν τον «μεγάλο κυνηγό».
Είναι ανώφελο να πιστεύουμε, επειδή απλά και μόνο αγοράσαμε ένα κουτάβι από εξαιρετικά δυνατά αίματα και κληρονομιά, ότι στην πορεία μέχρι να γίνει ένα εξαιρετικά καλό κυνηγόσκυλο έχουμε περιορίσει στο απόλυτο κάποια σοβαρά προβλήματα. Αυτό το είδος σκέψης µπορεί να µας φέρει ενώπιον πολλών δυσάρεστων εκπλήξεων, εάν το µεγάλωµα του σκύλου µας δεν συνδυαστεί µε άλλες παραμέτρους όπως τη διατροφή, το κλίµα, τα παράσιτα, τις ασθένειες και πάρα πολλά άλλα στοιχεία που το συνθέτουν. Τα γονίδια είναι ένας ασφαλής τρόπος για να πάρουµε ένα σκυλί που εγγυάται ποιότητα, αυτό όµως από µόνο του δεν φτάνει.
Πολλοί εκτροφείς αλλά και ιδιώτες κυνηγοί, επιδιώκουν να παίρνουν απογόνους από συγκεκριμένους γονείς (γεννήτορες), οι οποίοι φέρουν κάποια χαρακτηριστικά που είναι απολύτως επιθυµητά. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν δει ότι κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά µεταβιβάζονται στους απογόνους, δηλαδή κληρονοµούνται. Αυτό που επίσης έχει παρατηρηθεί, όμως, είναι ότι τα χαρακτηριστικά αυτά µεταβιβάζονται µε «περίεργο» τρόπο. Κάποια από τα χαρακτηριστικά αυτά µεταβιβάζονται σταθερά από γενιά σε γενιά, άλλα µεταβιβάζονται µεν σταθερά, αλλά όχι πάντοτε µε την ίδια ένταση και άλλα µπορεί να εξαφανιστούν για µια – δυο γενιές και να εµφανιστούν στην επόµενη γενιά.
Μια πιο προσεκτική παρατήρηση, θα δείξει ότι πολλές φορές ακόµη και τα κουτάβια της ίδιας οµάδας τοκετού έχουν διαφορές, οι οποίες βέβαια φαίνονται καλύτερα όταν τα ζώα αυτά ενηλικιωθούν. Αυτές τις παρατηρήσεις χρησιµοποίησε ο πατέρας της σύγχρονης βιολογίας, G. Mendel, πριν από 160 περίπου χρόνια και διατύπωσε τους περίφηµους νόµους της γενετικής που φέρουν το όνοµα του.
Οι νόµοι αυτοί προβλέπουν και περιγράφουν την κληρονοµικότητα µε πολύ ικανοποιητικό τρόπο. Βασική αρχή είναι ότι κάθε χαρακτηριστικό του οργανισµού ελέγχεται από µια οµάδα γονιδίων. Τα γονίδια είναι «τόποι» στα χρωµατοσώµατα του ωαρίου και του σπερµατοζωαρίου, ο συνδυασµός των οποίων καθορίζει ένα οργανισµό.
Τα γονίδια συνδυάζονται µε διάφορους τρόπους στις γενιές (από γενιά σε γενιά) και έτσι «φαίνονται» διαφορετικά αποτελέσµατα. Τα γονίδια, η γενετική πληροφορία δηλαδή, δεν χάνονται. Απλά πρέπει να τύχει η ευνοϊκή γενετικά συγκυρία, ώστε ένα χαρακτηριστικό να εµφανιστεί. Σε διαφορετική περίπτωση, το χαρακτηριστικό αυτό είτε δεν εµφανίζεται (π.χ. χρώµα µατιών µπλε) ή εµφανίζεται µε διαφορετικό τρόπο (π.χ. µικρόσωµος απόγονος από ψηλούς γονείς). Αυτά σε ότι αφορά τα γονίδια. Όµως υπάρχει και το περιβάλλον.
Εκτός από τα γονίδια, πρέπει να έχουμε υπόψη μας και το «περιβάλλον» που θα δημιουργήσουμε ως ασπίδα προστασίας του σκύλου μας. Με τον όρο περιβάλλον εννοούµε τα πάντα εκτός από τα γονίδια. Η διατροφή, το κλίµα, τα παράσιτα, οι ασθένειες και πάρα πολλά ακόµα στοιχεία συνθέτουν την έννοια «περιβάλλον».
Το περιβάλλον βέβαια δεν µπορεί να τροποποιήσει τα γονίδια ενός οργανισµού. Αυτό που επηρεάζει το περιβάλλον είναι την έκφραση τους, τον τρόπο δηλαδή που αυτά εκδηλώνονται.
Παράδειγµα: Αν τα γονίδια ενός κουταβιού κάποιας φυλής προβλέπουν ότι θα γίνει ψηλό αλλά η διατροφή του είναι ελλιπής, τότε τα γονίδια δεν θα βρουν «υλικό» για να εκφραστούν και το κουτάβι δεν θα ψηλώσει όσο θα µπορούσε. Ένα δυσµενές περιβάλλον. λοιπόν, εµποδίζει την πλήρη έκφραση των γονιδίων.
Από την άλλη πλευρά, όσο ευνοϊκό και αν είναι το περιβάλλον δεν µπορεί να δηµιουργήσει εκ του µηδενός ιδιότητες που δεν είναι γραµµένες στα γονίδια. Σε συνέχεια του προηγούµενου παραδείγµατος, ένα γενετικά προγραµµατισµένο «κοντό» σκυλί φέρμας δεν θα γίνει ποτέ ψηλό, όσο καλή διατροφή και αν έχει.
Μπορούµε λοιπόν να πούµε ότι τα γονίδια προγραµµατίζουν το βιολογικό µέλλον ενός οργανισµού, ενώ το «περιβάλλον» ευνοεί ή εµποδίζει την πλήρη έκφραση των γονιδίων. Είναι λάθος να δίνουµε βάρος µόνο στην κληρονοµικότητα και να παραγκωνίζουµε το «περιβάλλον». Είναι άσκοπο να δώσουµε αρκετά χρήµατα για να αγοράσουµε ένα κουτάβι υψηλής γενετικής αξίας και να επαναπαυθούµε σ’ αυτό το γεγονός, αδιαφορώντας για την επίδραση που θα έχει το «περιβάλλον» πάνω του. Την ίδια ώρα, είναι το ίδιο αφελές να πιστεύουµε ότι ένα µέτριο γενετικά κουτάβι θα γίνει αξεπέραστο επειδή του παρέχουµε ότι καλύτερο µπορούµε (τροφή, φάρµακα, βιταµίνες κ.λπ.).
Υπάρχουν ακόµη πολλά πράγµατα που δεν γνωρίζουµε. Η επιστήµη πραγµατοποίησε µεγάλα άλµατα γενικά σε ότι αφορά το DNA των οργανισµών. Όταν αυτές οι εξελίξεις γίνει κατορθωτό να εφαρµοστούν και στην κυνοφιλία, θα µπορούµε να υπολογίσουµε µε απόλυτη ακρίβεια πληθώρα χαρακτηριστικών ενός οργανισµού. Μέχρι τότε, βέβαια, θα πρέπει να προσπαθούµε µε τις κατάλληλες διασταυρώσεις να επιτύχουµε τον σωστό γενετικό συνδυασµό και να διαµορφώνουµε για τα ζώα µας ένα περιβάλλον τέτοιο ώστε να παρέχεται στα γονίδια τους η καλύτερη προοπτική έκφρασης.
